ჯონ დი

© geoastrolog (რამაზ გიგაური)

მარია ტიუდორისა და ელიზაბეტ I-ის პირადი ასტროლოგი

ინგლისელი მატემატიკოსი, გეოგრაფი, ალქიმიკოსი, ასტრონომი და ასტროლოგი ჯონ დი დაიბადა 1527 წლის 13 ივლისს ლონდონში. ჯონი ოჯახის ერთადერთი შვილი იყო. ის რვა წლის ასაკში სკოლაში მიაბარეს, მისი დამთავრების შემდეგ კი კემბრიჯში, სეინტ-ჯონის კოლეჯში შევიდა, რომელიც წარმატებით დაამთავრა. მან შეისწავლა ლათინური, ძველბერძნული, ფილოსოფია, გეომეტრია, ასტრონომია. მას მიანიჭეს ბაკალავარის ხარისხი აირჩიეს უნივერსისტეტის მრჩეველთა საბჭოში. მისი ბიოგრაფის გადმოცემით ის დღე-ღამეში 18 საათს მუშაობდა და მხოლოდ ექვსი საათს იყენებდა კვებისთვის და ძილისითვის. 1546 წლიდან ის უკვე სახელგანთქმული ასტრონომი და ასტროლოგი იყო – აწარმოებდა კოსმიურ სხეულებზე დაკვირვებასა და აქვეყნებდა ასტროლოგიურ პროგნოზებს. 1548-51 წლებში ის ევროპის მასშტაბით მოგზაურობდა, ის მიიწვიეს ლუვენის უნივერსიტეტში (ბელგია), სადაც კითხულობდა ლექციებს, ის იმყოფებოდა პარიზში, სადაც ასევე ლექციებს კითხულობდა. მას შესთავაზეს საფრანგეთში დარჩენა, პროფესორის წოდება და ფინანსური მხარდაჭერა, თუმცა მან უარი განაცხადა. დი სამშობლოში 1552 წელს დაბრუნდა. მალე ინგლისის ტახტზე ავიდა მარია ტიუდორი, რომელიც კათოლიკე იყო. ინგლისში დაიწყო პროტესტანტების დევნა-შევიწროება. დააპატიმრეს ჯონ დის მამა, თუმცა ასტროლოგი დედოფალს შეხვდა და მამა გაათავისუფლებინა, თუმცა როლანდ დის ქონების ნაწილი მაინც ჩამოართვეს. აქედან დაიწყო დედოფლისა და ჯონ დის ურთიერთობები. დედოფალი აპირებდა ესპანეთის მეფე ფილიპეზე დაქორწინებას, ამიტომ, მას სჭირდებოდა ინფორმაცია ამ მომავალ ქორწინებაზე. ასტროლოგმა შეადგინა დედოფალ მარიას, ფილიპეს, ასევე მარიას დის, ელიზაბეტას ჰოროსკოპები. პროგნოზი გამაოგნებელი იყო, ამიტომ, დიმ დედოფალს ინფორმაცია დაუმალა, თუმცა მარიამ ჯონ დის მიერ დაწერილი ჰოსკოპები მაინც ჩაიგდო ხელში. პროგნოზის მიხედვით ეს ქორწინება შედგებოდა, თუმცა მარიას მეფობა მხოლოდ რამოდენიმე წელი გაგრძელდებოდა და ფილიპე დატოვებდა ინგლისს (ამასთან ფილიპეს ჰოროსკოპში ასტროლოგმა რამოდენიმე ცოლი "დაინახა"), მისი სიკვდილის შემდეგ ინგლისის მონარქი მისი და ელიზაბეტა გახდებოდა.
მარიამ ეს წინასწარმეტყველება არ დაიჯერა და ასტროლოგი დააპატიმრებინა. ჯონ დი სულ სამი თვე იჯდა სატუსაღოში. ამის შემდეგ ის გაათავისუფლეს და სამეფო ბიბლიოთეკის აღწერა დაავალეს. მარიას ფილიპესგან შვილი არ ეყოლა და ქორწინებიდან რამოდენიმე წელში ფილიპემ მარიაც და ინგლისიც საერთოდ დატოვა. მარია 1558 წელს გარდაიცვალა, ხოლო ინგლისის დედოფალი ელიზაბეტა გახდა. მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთი დიდებული იმ ასტროლოგს, მარიასთან თანამშრომლობის გამო ალმაცერად უყურებდა, ელიზაბეტას სურვილით დიმ გამოთვალა მისი კორონაციის თარიღი. მან 1562 წელს შეადგინა ცნობილი მოგზაურისა და დედოფლის ფავორიტის ფრენსის დრეიკის ჰოროსკოპი და მას უდიდესი აღმოჩენები უწინასწარმეტყველა. დრეიკმა ასტროლოგს 1577 წელს ისევ მიაკითხა. მას აინტერესებდა, ცოცხალი დაბრუნდებოდა თუ არა მოგზაურობიდან, რომლის დროს გემით მსოფლიო უნდა შემოევლო. ასტროლოგმა მოგზაურს სიკვდილი საკუთარ სამშობლოში უწინასწარმეტყველა. მოგზაურობიდან დრეიკი 1580 წელს დაბრუნდა და 1596 წელს, ინგლისში გარდაიცვალა.
ამ დროისთვის ჯონ დი მთელს დიდი ბრიტანეთის იმპერიაში სახელმოხვეჭილი ასტროლოგი, ალქმიკოსი და გეოგრაფი იყო. მან დრეიკის მოპოვებული მასალებზე დაყრდნობით შეასწორა მსოფლიო რუკის გარკვეული მონაკვეთები.
1596 წელს დი მანჩესტერში, ქრისტის კოლეჯის რექტორად აირჩიეს. რამოდენიმე წლის შემდეგ მანჩესტერში გავრცელებული ჭირმა შეიწირა მისი მეუღლე. მას ჰყავდა რვა შვილი, რომლიდან უფროსმა არტურმა მისი გზა გააგრძელა. ჯონ დი 1608 წელს გარდაიცვალა.
ჯონ დის პიროვნება და საქმიანობა ბევრჯერ გახდა მწერლებისთვის შემოქმედებითი იმპულსი. იგი არის გუსტავ მარინკის, ჰოვარდ ლავკრაფტის, მაიკლ მურკოკის, ჯონ კრაულის, უმბერტო ეკოს, პიტერ აკროიდას, არმინ შიმერმანის, ფილიპ გრეგორის და სხვა მწერალთა რომანების პერსონაჟი. იგი ყოველთვის გამოყვანილია ბრძენ, იდუმალ და ყოველისმცოდნე წინასწარმეტყველად, ასტროლოგად ან ალქიმიკოსად.